Rijksmuseum Twenthe - Het kunstmuseum van Enschede

Inge Reisberman. Respice Finem

26 januari t/m 25 augustus 2019 - 'Respice Finem' ofwel 'overdenk het einde' is een serie van vijf video's van Inge Reisberman. Reisberman werkte de afgelopen twee jaar aan de serie, die in Rijksmuseum Twenthe haar première beleeft. 

N.B. I.v.m. herinrichtingswerkzaamheden is 'Respice Finem' niet te zien t/m vrijdag 28 juni.

Gij zult niet omkijken

Reisberman liet zich voor de videoserie inspireren door het Bijbelverhaal over de vernietiging van de steden Sodom en Gomorra. Als straf voor de morele verdorvenheid van de inwoners worden beide steden door God verwoest in een regen van zwavel en vuur. Alleen het gezin van Lot wordt van hogerhand gered, mits tijdens de vlucht één gebod wordt nageleefd: gij zult niet omkijken. De vrouw van Lot kan echter haar nieuwsgierigheid niet bedwingen en kijkt toch om, om de vernietiging te aanschouwen, waarop zij verandert in een zoutpilaar.


Geen weerstand kunnen bieden aan nieuwsgierigheid: het is een eigenschap van de menselijke natuur die desastreuze gevolgen kan hebben, zoals in het geval van Lots vrouw. Maar diezelfde nieuwsgierigheid kan ook ‘tijdloze’ momenten opleveren, zoals Reisberman met Respice Finem toont.


Vernietiging en schoonheid

In slow motion zien we puin neerdalen of een stofwolk bezit nemen van de ruimte. Het puin en de stof voelen als elementen die wij niet kunnen bedwingen; met hun tijdelijke aanwezigheid nemen ze de ruimtes over. Hierdoor schuilt in de video’s een notie van gevaar of vernietiging, maar tegelijkertijd bezitten de beelden een verstilde schoonheid. 


Juist de combinatie van gevaar en schoonheid is het beproefde recept van de schilderkunst van de romantiek. En net als de romantische kunstenaars roept Reisberman in haar werk een onbestemd religieus gevoel op. Een gevoel dat door de romantici wordt geëvoceerd door het overweldigde natuurgeweld en bij Reisberman door de ongrijpbaarheid van de ‘elementen’. De Duitse historicus Rüdiger Safranski noemde niet voor niets de romantiek ‘de voortzetting van religie met esthetische middelen’.


Exitium (video still)


De Meelfabriek

Respice Finem bestaat uit de vijf video’s Periculum, Exitium, Contemplatio, Circulus Vitae en Ars Moriendi. Alle vijf de films zijn opgenomen in De Meelfabriek in Leiden. Reisberman is daarbij uitgegaan van de identiteit van de verlaten, industriële ruimtes en heeft deze niet aangepast. Voor Periculum is een silogang op de 6de verdieping gebruikt, voor Ars Moriendi het voormalige ketelhuis en voor Exitium, Contemplatio en Circulus Vitae het voormalige pakhuis. 


Over Inge Reisberman

Inge Reisberman (Almelo, 1959) studeerde aan de AKI in Enschede en woont en werkt in Leiden. Haar werk is o.a. opgenomen in de Collectie Wilploo en de collectie van Rijksmuseum Twenthe. De presentatie van Respice Finem in Rijksmuseum Twenthe vindt plaats onder auspiciën van Collectie Wilploo. 


De bovenstaande tekst is gebaseerd op teksten van Michael van Hoogenhuyze, Ingrid Blans en Inge Reisberman.


Periculum (video still)